Column ‘Door Achterhoekse Ogen’ | De Gelderlander | zaterdag 21 september 2013
Het zit er niet in. Letterlijk niet: mateloosheid zit niet in hun systeem. Wel in het mijne en in dat van mijn medemensen, wij kunnen ontstellend mateloos zijn. In zekere zin is dat uiteraard ook ‘natuurlijk’, ik wil de tweevoetige primatensoort ‘Homo Sapiens’ niet boven andere soorten verheffen. Maar, ook zonder die verheffing te bepleiten, je mag zeggen dat wij mensen nogal verschillen van de ons omringende natuur, zeker als het om ‘matigheid’ gaat.
Ik hoorde niet zo lang geleden beweren dat wij een dermate geslaagde soort zijn, dat bescheidenheid ons niet past. Ik vind dat bijzonder aanmatigend, maar helaas ook wel kenmerkend voor onze tijd. In de geschiedenisboeken die de huidige decennia ooit gaan beschrijven zullen ‘matigheid’ en ‘bescheidenheid’ ontbreken. Die termen roepen, vooral onder de zelfverklaarde ‘moderne mensen’, ironie en sarcasme op. Nou vind ik jezelf ‘modern’ verklaren een hopeloos ouderwets idee, maar dat is een andere discussie.
Voor nu laat ik het erbij dat de ‘moderne’ massa onmatigheid en onbescheidenheid als bijproducten aanvaarden van haar ideologische wereldbeeld, namelijk het neoliberalisme. Daarin is meer consumeren - de nieuwe auto die we van Mark moeten aanschaffen - en een uitputtende economische groei de enige juiste weg die ‘Het Heil’ nabij brengt. Dat wij en passant ons leefmilieu kapotconsumeren wordt vanuit - een nota bene als ‘natuurlijk’ ervaren - egocentrisme even vergeten ...
Dat alles bedacht ik afgelopen woensdag op zo’n bescheiden wandelingetje in de natuur.
En toen kwam opeens de aankondiging van onze koning van de dag ervoor in mij op. Hij verklaarde dat de klassieke verzorgingsstaat plaats moet maken voor ‘de participatiesamenleving’. Een héél modern idee, dat ons als geslaagde soort nóg verder boven die matig succesvolle natuur plaatst. Het einde van het collectieve idee dat we ‘overheid’ noemen en dat ons samenleven behoedt voor al te modern egocentrisch gedrag. Dat gedrag krijgt nu de ruimte en zal z’n gang gaan: een wetmatigheid. Alsof de kamperfoelie de Achterhoek overwoekert.
Tijd om in te grijpen.