Column ‘Door Achterhoekse Ogen’ | De Gelderlander | zaterdag 15 maart 2014
Overal op de wereld zijn dialectsprekenden sedert mensenheugenis bezorgd dat hun dialect binnen afzienbare tijd zal verdwijnen. Niet onterecht, er verdwijnen zelfs hele talen. Van de man die in de zomer van 2008 al 83 jaar was en die als enige nog Udihe sprak heb ik sindsdien niets meer vernomen. Man dood, taal dood.
De vraag of het uitsterven van een taal of dialect erg is wordt dan steeds gesteld. Vragen staat vrij, maar erg zinvol is zo’n vraag niet. Taal is in vele opzichten heel vergelijkbaar met natuur en milieu. Ook daar weten we dat het ene organisme bestaansrecht heeft, het andere niet. Dagelijks sterven soorten uit en de vraag is dan vooral waarom dat gebeurt en wat dat betekent voor het grotere geheel, de biodiversiteit. Dat laatste is voor het leven op onze planeet wel van groot belang. De verbindingen tussen soorten vormen een netwerk waarbij de een niet zonder de ander kan. Neem je daarin iets weg kan dat op andere plaatsen tot grote schade leiden.
Bij talen is dat ook wel een beetje zo. Moedertaal is het communicatievoertuig waarin mensen zich thuis voelen, waarin ze zich soepel kunnen uitdrukken. Het is een belangrijk onderdeel van hun identiteit. Neem je dat weg zal dat gevolgen hebben voor welzijn en welbevinden van de gebruiker.
Vergeleken met het Udihe staat ons Achterhoeks er nog florissant bij. Juist in deze dialectmaand zie je veel initiatieven om de streektaal levend te houden. Zo is er op zondagmiddag 23 maart het evenement ‘Plat Gespöld - een ode aan de streektaal’ in de Ulftse DRU Cultuurfabriek. Het is de eerste keer, maar van regisseur en producent Willem te Voortwis hoor ik dat het een vervolg gaat krijgen. Ook al omdat het plan bestaat om oudere dialectsprekers actief te verbinden met de jeugd die het dialect nauwelijks meer kent. Ook De Zwarte Cross kwam met een dergelijk plan. In Eibergen is Netty Hengeveld heel goed bezig om de streektaal levend te houden, zowel op scholen als - dat is haar vak - in vieringen en preekbeurten. Haar bedrijf ‘Lieve Tied’ is ook sponsor geworden van het inmiddels zevende streektaaldictee dat op donderdagavond 20 maart weer gehouden wordt in de Hummelose Gouden Karper.
En zo zijn er veel meer prachtige streektaaleilandjes. Ik heb het idee dat de aandacht voor onze taal weer levendiger is en breder gedragen wordt. Aan de acties om ons mooie dialect te promoten zal het dus niet liggen. Ik hoop dat de verbindingen tussen al die aanzetten ook nog wat meer stevigheid krijgen. Het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers in Doetinchem doet wat dat betreft goed werk.
Wat in mijn ogen een mooie aanvulling zou zijn is ‘een Proemenpot’ - in het Engels: een Portal - een webspot waar alles en iedereen die bezig is met de streektaal te vinden is. Dat zou een Web 2.0 plek moeten zijn, waar zoekers informatie kunnen vinden en downloaden en waar aanbieders die informatie ook actief kunnen uploaden. Wi-j mot ‘t d’r korts maor’s aover hemmen.
Bij talen is dat ook wel een beetje zo. Moedertaal is het communicatievoertuig waarin mensen zich thuis voelen, waarin ze zich soepel kunnen uitdrukken. Het is een belangrijk onderdeel van hun identiteit. Neem je dat weg zal dat gevolgen hebben voor welzijn en welbevinden van de gebruiker.
Vergeleken met het Udihe staat ons Achterhoeks er nog florissant bij. Juist in deze dialectmaand zie je veel initiatieven om de streektaal levend te houden. Zo is er op zondagmiddag 23 maart het evenement ‘Plat Gespöld - een ode aan de streektaal’ in de Ulftse DRU Cultuurfabriek. Het is de eerste keer, maar van regisseur en producent Willem te Voortwis hoor ik dat het een vervolg gaat krijgen. Ook al omdat het plan bestaat om oudere dialectsprekers actief te verbinden met de jeugd die het dialect nauwelijks meer kent. Ook De Zwarte Cross kwam met een dergelijk plan. In Eibergen is Netty Hengeveld heel goed bezig om de streektaal levend te houden, zowel op scholen als - dat is haar vak - in vieringen en preekbeurten. Haar bedrijf ‘Lieve Tied’ is ook sponsor geworden van het inmiddels zevende streektaaldictee dat op donderdagavond 20 maart weer gehouden wordt in de Hummelose Gouden Karper.
En zo zijn er veel meer prachtige streektaaleilandjes. Ik heb het idee dat de aandacht voor onze taal weer levendiger is en breder gedragen wordt. Aan de acties om ons mooie dialect te promoten zal het dus niet liggen. Ik hoop dat de verbindingen tussen al die aanzetten ook nog wat meer stevigheid krijgen. Het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers in Doetinchem doet wat dat betreft goed werk.
Wat in mijn ogen een mooie aanvulling zou zijn is ‘een Proemenpot’ - in het Engels: een Portal - een webspot waar alles en iedereen die bezig is met de streektaal te vinden is. Dat zou een Web 2.0 plek moeten zijn, waar zoekers informatie kunnen vinden en downloaden en waar aanbieders die informatie ook actief kunnen uploaden. Wi-j mot ‘t d’r korts maor’s aover hemmen.
RSS-feed
