Column ‘Door Achterhoekse Ogen’ | De Gelderlander | zaterdag 19 april 2014
[In de krant waren de laatste zinnen van deze column verdwenen]
‘Morgen is het Pasen’. Zo begon ik twee jaar geleden op deze plek aan mijn column en waarom zou ik die aanhef veranderen. Twee jaar geleden ging het over ‘gnosis et fides’, kennen en geloven. Een mens verandert in twee jaar tijd niet zo veel. Kennen, de wereld rationeel beschouwen, blijft voor mij de basis onder de dagelijkse praktijk. En geloven? Als je bereid bent na te denken over wat Pasen in onze tijd zou kunnen betekenen, ziet dat het paasverhaal troost biedt? Als dat ‘geloven anno 2014’ heet, het zij zo.
Pasen, dat is in de eerste plaats de viering van de wederopstanding van Jezus. Het hernieuwde leven dat gevierd kan worden, pal nadat het zo dramatisch tot een einde kwam in de dagen ervoor. Dat alleen is natuurlijk al een troostrijke gedachte. Uw rationele geest zegt dan onmiddellijk: “Ho effen ... een mens kan in werkelijkheid niet sterven en even later gewoon weer opstaan.” En daar heeft die rationele geest natuurlijk ook helemaal gelijk in.
Maar probeer nu eens niet te volharden in die ene werkelijkheid. Laat ik het zo zeggen: uw brein voert een gedachte-experiment uit en u, als breineigenaar, staat dat experiment toe. Dat is de moderne uitleg van wat ooit gewoon voor ‘symbolisch’ doorging, de basis van allegorieën en metaforen die door iedereen werden begrepen omdat de Bijbel er vol mee staat. Een van de problemen van onze tijd is dat veel mensen mede door de ontkerkelijking hopeloos zijn losgezongen van de omgang met dit soort symboliek. Het beangstigt hen dat er meer dan één rationele waarheid zou kunnen bestaan.
Maar dé waarheid bestaat niet, de waarheid is een waan. De werkelijkheid bestaat nou juist wèl uit een stapeling van - al dan niet rationele - waarheden. Let wel, ik beweer niet dat de voeling met die gelaagdheid van de werkelijkheid alleen via geloof tot je zou kunnen komen. Maar ik ben er van overtuigd dat een vrijzinnige geloofsbeleving kan helpen om een mentale basis te creëren voor een gezonde omgang met die gelaagdheid.
Ook creativiteit leert mensen op eenzelfde gezonde manier met de wereld om te gaan. Het mooie van creativiteit is, dat het vele mogelijkheden in je gedachtenwereld open houdt. Maar helaas, de ontwikkeling van het creatieve vermogen is in onze tijd een ondergeschoven kindje. Het tegenovergestelde, de ‘one track mind’, de ééndimensionale geest, is tegenwoordig vaak de standaard. Dat is nou juist niet de geest die in staat is met die complexe, gelaagde werkelijkheid om te gaan. Die geest valt mij bijvoorbeeld vaak op bij verongelijkte reageerders op ontwikkelingen in de samenleving. Misschien is dat juist omdát ze enkel en alleen een relatie kunnen aangaan met hun rationele geest. Ze missen het creatieve - en misschien ook het geloof.
Apple drukte het in een commercial al eens zo uit: ‘Here’s to the crazy ones. The misfits. The rebels. The troublemakers ... Because the people who are crazy enough to think they can change the world, are the ones who do.’ Da’s een fijne paasgedachte.
Maar probeer nu eens niet te volharden in die ene werkelijkheid. Laat ik het zo zeggen: uw brein voert een gedachte-experiment uit en u, als breineigenaar, staat dat experiment toe. Dat is de moderne uitleg van wat ooit gewoon voor ‘symbolisch’ doorging, de basis van allegorieën en metaforen die door iedereen werden begrepen omdat de Bijbel er vol mee staat. Een van de problemen van onze tijd is dat veel mensen mede door de ontkerkelijking hopeloos zijn losgezongen van de omgang met dit soort symboliek. Het beangstigt hen dat er meer dan één rationele waarheid zou kunnen bestaan.
Maar dé waarheid bestaat niet, de waarheid is een waan. De werkelijkheid bestaat nou juist wèl uit een stapeling van - al dan niet rationele - waarheden. Let wel, ik beweer niet dat de voeling met die gelaagdheid van de werkelijkheid alleen via geloof tot je zou kunnen komen. Maar ik ben er van overtuigd dat een vrijzinnige geloofsbeleving kan helpen om een mentale basis te creëren voor een gezonde omgang met die gelaagdheid.
Ook creativiteit leert mensen op eenzelfde gezonde manier met de wereld om te gaan. Het mooie van creativiteit is, dat het vele mogelijkheden in je gedachtenwereld open houdt. Maar helaas, de ontwikkeling van het creatieve vermogen is in onze tijd een ondergeschoven kindje. Het tegenovergestelde, de ‘one track mind’, de ééndimensionale geest, is tegenwoordig vaak de standaard. Dat is nou juist niet de geest die in staat is met die complexe, gelaagde werkelijkheid om te gaan. Die geest valt mij bijvoorbeeld vaak op bij verongelijkte reageerders op ontwikkelingen in de samenleving. Misschien is dat juist omdát ze enkel en alleen een relatie kunnen aangaan met hun rationele geest. Ze missen het creatieve - en misschien ook het geloof.
Apple drukte het in een commercial al eens zo uit: ‘Here’s to the crazy ones. The misfits. The rebels. The troublemakers ... Because the people who are crazy enough to think they can change the world, are the ones who do.’ Da’s een fijne paasgedachte.
RSS-feed
