Column ‘Door Achterhoekse Ogen’ | De Gelderlander | zaterdag 30 maart 2013
‘Ons mooie noaberschap waarover volgende keer meer ...’ Met die woorden besloot ik mijn vorige stukje ‘Naoberschap 1’ op deze plek.
Sommigen vonden dat een wat ‘zuur’ stukje. Dat klopt wel een beetje. Ik liet mij immers leiden door de zurige invulling die anno nu vaak aan ‘naoberschap’ wordt gegeven, in de trant van: ‘de crisis behoeft een beetje naoberschap’ of ‘bezuinigen met naoberschap.’ Daarover moest ik even mijn gal kwijt, wat historisch perspectief aanbrengen. Naoberschap doe je niet ‘een beetje’. Je bent naober of je bent het niet. Als je het wilt zijn - en je hebt tegenwoordig de keuze - ben je het voor de volle honderd procent. Het is altijd wederkerig. Dat de ene naober steeds geeft en de andere slechts neemt is onbegrepen naoberschap. Dat naober Gemeente de geldkraan sluit en tegen naober Burger zegt ‘de zorg, dat is jouw taak’, die vlieger gaat dus niet op.
Naoberschap bestond - en bestaat - bij ‘gemeenschapszin’, een begrip dat de laatste decennia vaak als ‘niet meer van deze tijd’ is afgedaan. Daar wringt de schoen, want de gemeenschap is voor het sociale dier ‘mens’ van álle tijden. De individuele ontplooiïng is in forse delen van onze samenleving als ideologie doorgewoekerd tot een hyperindividualisme waarvan we onze bekomst beginnen te krijgen. De renaissance van het naoberschap is naar mijn overtuiging dan ook vooral een herontdekking van de waarde van de gemeenschap. Althans, dat zou het moeten zijn. Denken dat je enerzijds als hyperindividualist door het leven kunt gaan en anderzijds maximaal kunt profiteren van wat de gemeenschap je biedt, ontkent het principe van de wederkerigheid. Het is een levenshouding die op den duur elke samenleving ontwricht. De wethouder die met zijn mond gemeenschapszin bepleit, maar in zijn hart diezelfde gemeenschap zijn levenssappen ontneemt ten faveure van de verdere maximalisering van individueel gewin heeft de geest van het nieuwe naoberschap dus niet echt begrepen.
Anderzijds mag van de burger de nodige daadkracht worden verwacht. De ideologie van het individualisme heeft er niet alleen bij die wethouder maar ook bij ons, de burgers, toe geleid dat wij ons minder verantwoordelijk zijn gaan voelen voor wat des gemeenschaps is. Kijk, u doet dat natuurlijk niet, maar wat te denken van uw buurman die voor elk overhangend takje ‘De Gemeente’ belt en vindt dat ‘De Overheid’ zijn stoepje moet vrijwaren van sneeuw? Wij waren ‘t bijna vergeten maar die gemeente, die overheid, dat zijn wij.
Nieuw naoberschap wil dus niet zeggen dat we in de eerste plaats een kleinere of grotere overheid moeten ambiëren. Het idee is veel meer dat individuele burgers, gesteund door de gemeenschap, diezelfde gemeenschap kwalitatief versterken: dat is de wederkerigheid waarvan we ‘met z’n allen’ gaan profiteren. En wat die crisis betreft, die overwinnen we niet door te denken op dezelfde voet door te kunnen gaan. In die zin: naoberschap heeft de toekomst!
Naoberschap bestond - en bestaat - bij ‘gemeenschapszin’, een begrip dat de laatste decennia vaak als ‘niet meer van deze tijd’ is afgedaan. Daar wringt de schoen, want de gemeenschap is voor het sociale dier ‘mens’ van álle tijden. De individuele ontplooiïng is in forse delen van onze samenleving als ideologie doorgewoekerd tot een hyperindividualisme waarvan we onze bekomst beginnen te krijgen. De renaissance van het naoberschap is naar mijn overtuiging dan ook vooral een herontdekking van de waarde van de gemeenschap. Althans, dat zou het moeten zijn. Denken dat je enerzijds als hyperindividualist door het leven kunt gaan en anderzijds maximaal kunt profiteren van wat de gemeenschap je biedt, ontkent het principe van de wederkerigheid. Het is een levenshouding die op den duur elke samenleving ontwricht. De wethouder die met zijn mond gemeenschapszin bepleit, maar in zijn hart diezelfde gemeenschap zijn levenssappen ontneemt ten faveure van de verdere maximalisering van individueel gewin heeft de geest van het nieuwe naoberschap dus niet echt begrepen.
Anderzijds mag van de burger de nodige daadkracht worden verwacht. De ideologie van het individualisme heeft er niet alleen bij die wethouder maar ook bij ons, de burgers, toe geleid dat wij ons minder verantwoordelijk zijn gaan voelen voor wat des gemeenschaps is. Kijk, u doet dat natuurlijk niet, maar wat te denken van uw buurman die voor elk overhangend takje ‘De Gemeente’ belt en vindt dat ‘De Overheid’ zijn stoepje moet vrijwaren van sneeuw? Wij waren ‘t bijna vergeten maar die gemeente, die overheid, dat zijn wij.
Nieuw naoberschap wil dus niet zeggen dat we in de eerste plaats een kleinere of grotere overheid moeten ambiëren. Het idee is veel meer dat individuele burgers, gesteund door de gemeenschap, diezelfde gemeenschap kwalitatief versterken: dat is de wederkerigheid waarvan we ‘met z’n allen’ gaan profiteren. En wat die crisis betreft, die overwinnen we niet door te denken op dezelfde voet door te kunnen gaan. In die zin: naoberschap heeft de toekomst!
RSS-feed
